7 maart 2020
Een koffer vol samples, een hoofd vol ideeën…
Met een van de laatste KLM vluchten vloog ik van Bologna naar Schiphol. Aan boord nog geen 20 medepassagiers. Enkele dagen ervoor begon mijn inspiratie trip in Le Marche, toen nog een groene zone.
7 maart 2020, aankomst op Schiphol
Ik bezocht er wijn- en olijfboeren, vrienden die de heerlijkste producten maken en ik ging natuurlijk lekker eten en aperitieven. Het doel was te bepalen welke producten ik naar Nederland wilde brengen. In die 4 dagen gebeurde er veel. Corona greep om zich heen, Italië kleurde geel en oranje, vluchten werden geannuleerd, een onbestendig gevoel kwam in me op. Voor het eerst in mijn leven had ik het gevoel op de verkeerde plaats te zijn en ik wilde terug naar Nederland. Tegelijkertijd nam mijn inspiratie om mijn droom om te zetten omgekeerd evenredig toe. Olijfolie ging het worden. Alleen het beste, voor iedereen. Mijn passie delen. Het eerste dominosteentje viel en bracht alles op gang. Olicious was geboren, maar had nog geen naam. Dat kwam later. Diezelfde avond nog ging Italië in lockdown.
Wil je weten hoe ik mijn reis beleefd heb, lees dan verder.
Wel of niet gaan
In de weken en dagen voor mijn vertrek naar Bologna heb ik vaak getwijfeld. Gaan of niet gaan? Wat als? Corona had een aantal regio's in Italië al in haar greep, maar Le Marche was nog steeds groen. En veilig dus. Ik besloot uiteindelijk om te gaan en op 3 maart 2020 nam ik een Transavia vlucht van Eindhoven naar Bologna. Ik had veel gevlogen in mijn leven en had me nog nooit vreemd gevoeld aan boord van een vliegtuig. Maar deze keer was het anders. 28 passagiers inclusief mezelf. Anders dan de volle vluchten die ik gewend was. Ik weet niet meer zeker of het begrip 'alleen noodzakelijk reizen' al bestond.
De sfeer was een beetje vreemd en lacherig. Grappen als 'veel beenruimte', 'lekker languit op drie stoelen' maar tevens ook een soort van spanning. Op weg naar een Corona brandhaard. Wat een avonturiers waren we. Eenmaal in de lucht ging mijn aandacht uit naar wat ik in Italië zou aantreffen. Ik had werkelijk geen idee, maar de spanning nam wel toe. Het voelde een beetje stiekem, misschien wel niet gepast, niet verstandig om daar nu naartoe te gaan. Aan de andere kant zat het in mijn hoofd. Ik moest en zou gaan. Mijn sterke idee iets met de heerlijke producten uit Le Marche te gaan doen. Alle afspraken stonden en alles was geboekt. Op naar het land waar ik thuiskom.
Voorbereiding
In de weken voor deze reis had ik me goed voorbereid. Ik had onderzoek gedaan naar de wijnmarkt in Nederland. Ik had alles opgeschreven. Ook hoeveel de gemiddelde Nederlandse wijndrinker aan een fles wijn besteedt; minder dan €4,-. Het bekendste wijnmerk J.P. Chenet, daarna Lindeman's. Het stelde me als liefhebber van goed eten en drinken teleur. Ook de olijfoliemarkt had ik onderzocht. Hoeveel olijfolie gebruikt de gemiddelde Nederlander. De importgetallen. Ik had een hele berg Italiaanse rapporten en onderzoeken over olijfolie gelezen en met een berg kennis en inzicht was ik goed voorbereid op de gesprekken die die week zouden volgen. Ik wilde immers serieus genomen worden. Ik had zelfs een paar Powerpoint slides gemaakt, want ik was nu eenmaal marketing manager geweest bij een groot bedrijf :-)
En het doel van de reis: welke heerlijke producten uit Le Marche zou ik naar Nederland gaan brengen.
Tourtje door Le Marche
Tijdens mijn tussenstop bij de prachtige Locanda Toscanini van vrienden in Cetona, Toscane hadden we het over de beperkingen die op dat moment al golden. Zo waren de scholen al dicht en waren er al veel beperkingen qua vrijheid. Sommige restaurants dicht, mensen aan huis gekluisterd.
Na genoten te hebben van de gastvrijheid van Monique en John ging ik naar mijn eerste afspraak. Het wijnhuis Borgo Paglianetto in Matelica.
Locanda Toscanini
Onderweg tussen Toscane en Le Marche
De wijn van Borgo Paglianetto, en met name de heerlijke Verdicchio di Matelica 'Petrara' had ik al leren kennen toen ik in Le Marche een B&B had uitgebaat. Een leuk gesprek volgde en voor het eerst maakte ik kennis met mensen zonder ze een hand te mogen geven. De Italianen leefden al in een social distance modus. Ik heb de heerlijke wijnen geproefd en we spraken af dat de samples van het nieuwe oogstjaar snel richting Nederland zouden komen. Vlak voor ik de deur uitging viel mijn oog op een rijtje mooie olijfolieflessen. Het was al ruim na 12:00, dus de Italiaanse dame die mij begeleidde zag haar lunchtijd in rook opgaan toen ik ernaar vroeg. Snel maakte ze me duidelijk dat Antonio, een van de eigenaren van Borgo Paglianetto, ook de eigenaar was van Azienda del Carmine. En dat was dus waar de olijfolie vandaan kwam. Toevallig was Antonio aanwezig en ik maakte kennis. Antonio nodigde me voor de dag erna uit bij zijn bedrijf in Ancona voor een nadere kennismaking. We zouden dineren en ik kon blijven overnachten.
Uiteraard had ook ik het lunch tijdslot gemist en stopte ik in Matelica bij een bar. Met een Campari-spritz, een bakje chips, nootjes en een sandwich vulde ik mijn energie aan en las ik over de ophanden zijnde sluiting van de scholen in Le Marche. Ik sprak dit aan bij de eigenaresse van de bar en ik merkte duidelijk dat ze best bang was voor Corona. De aantasting van de vrijheid en het voor de Italianen zo belangrijke sociale leven beklemde haar. Onzeker en onduidelijk was het.
Aankondiging dat de scholen dichtgaan
Lunch in Matelica
Pierino
Die avond zou ik Pierino ontmoeten. Pierino is vriend en restauranthouder in Cingoli. Een beetje te zwaar voor zijn botten, maar met zijn nieuwe heup komt hij gelukkig weer goed vooruit. En bovenal, hij is geniaal met eten. De man maakt van alles dat groeit en bloeit een product. Likeuren, grappa, sappen, jam, olijven, olijfolie, tapenades en brood. Wel 200 verschillende producten. Én, de lekkerste crescia, een typisch plat en luchtig brood uit de streek. In Pierino's keuken maakten we samen crescia op het houtskoolvuur. Met gorgonzola, met salsicce, met gewoon olijfolie en zout en Pierino ging maar door. Ondertussen zijn zoon militaire commando's gevend zodat het ene na het andere product nog even uit de voorraad werd gehaald om te proeven. Ik zat inmiddels vol tot achter mijn oren en Pierino vertelde me honderduit over de 200kg crescia die hij per week maakte, en hoe fantastisch de crescia was als streetfood op de talloze markten waar hij naartoe ging. Op TV, ongeveer ter hoogte van mijn oren gingen de Italiaanse 'Rai Uno shows' luid en duidelijk door. Ondertussen kwamen er nog meer Crescie uit de keuken, zelfgemaakte pasta, wijn, en vervolgens koffie, grappa, limoncello en visciola wijn. De volle doos met samples werd in mijn auto geladen en ik rolde tonnetje rond mijn bed in, want hij heeft ook nog kamers boven het restaurant.
Crescia op het houtskoolvuur
Orechiette met pesto
Schade
Mijn hoofd nog dollend van alle indrukken van de dag ervoor reed ik naar de bakker voor een caffè en een cornetto. Even lekker ontbijten op zijn Italiaans, een moment van totale ontspanning voor mij. De geluiden van de koffiemachine, het geluid van de kopjes en schoteltjes en de geanimeerde gesprekken van de Italianen. Natuurlijk ook weer over Covid. Ondertussen kleurden meer en meer regio's in Italië oranje en ik las ook dat er steeds meer vluchten geannuleerd werden. Ook die van Bologna naar Eindhoven en Amsterdam. Mijn gedachten gingen alvast heen- en weer tussen 'wat doe ik als de vluchten gecanceld worden' en 'wat ga ik straks eten bij mijn favoriete lunchtent aan zee'. Dat ik niet meer helemaal op mijn gemak was bleek wel toen ik bij het wegrijden een verkeersbord dat pal voor mijn auto stond niet zag. Het gekraak van de hard plastic bumper van mijn huur Opel liet mij schrikken, en een paar Italiaanse mannetjes opkijken. Pas na een kwartier rijden durfde ik de schade te bekijken. Het viel wel mee, wat lak eraf, krassen en een klein deukje en de twee bumperdelen sloten niet meer zo goed aan op elkaar. Een huurauto met schade inleveren... Ik had er een nieuwe zorg bij. Met wat water en zorgvuldig willekeurig aangebracht modder en stof heb ik de schade verstopt zodat ze het bij het inleveren niet zouden ontdekken. Achteraf bleek dit een zinloze actie.
In Senigallia had ik gereserveerd voor de lunch in een van mijn favoriete restaurants aan het strand, Luna Rossa. Wolken hadden plaatsgemaakt voor de zon en de temperatuur was aangenaam. Ik bestelde -zoals altijd- cozze e vongole saute. En een lekkere fles Verdicchio. Op dit gerecht is mijn recept voor Vongole gebaseerd. Een fles olijfolie erbij om mijn brood in te dippen, uiteraard kritisch gadegeslagen door de Italianen, want dit is niet echt de bedoeling. Anyway, ik wil gewoon ook altijd even weten welke olijfolie ze zelf gebruiken. Mijn ogen waren weer groter dan mijn mond, want eigenlijk was de Dorade met gegrilde groenten net iets teveel. Lekker was het wel, net als de koffie met limoncello als afsluiter.
Cozze e Vongole sauté bij Luna Rossa
Bij gelateria Brunelli in Senigallia haalde ik nog even -geheel overbodig- een ijs. Voor de tweede keer in één dag at ik mijn vingers op bij etenswaar (de vongole was het eerste). Het was inmiddels vier uur in de middag en ik wist dat me waarschijnlijk nog een overvloedig te wachten stond bij Antonio die avond. Gek genoeg ging ik me ook steeds een beetje meer paranoïde gedragen. Ik ging me bij alles wat ik zag en deed afvragen of ik er corona van kon krijgen. Als ik mensen zag lopen vroeg ik me af of ze corona hadden.
Antonio
Die avond checkte ik in bij Azienda del Carmine. Antonio had me ontboden om 20:30, dus toen ik aankwam was het al donker. Er was een prachtige kamer voor me gereserveerd in het Agriturismo gedeelte en snel installeerde ik me en ging ik naar het restaurant La Tavola del Carmine. En daar ontmoette ik Antonio voor de tweede keer, samen met zijn vrouw.
Antonio Roversi
Het werd een avond om niet snel te vergeten. Terwijl chef Marco Scaramucci het ene na het andere gerecht uit de keuken toverde -uiteraard begeleid door de juiste olijfolie- hadden we een geanimeerd gesprek. Met Antonio in het Engels, met zijn vrouw in het Italiaans (voor zover in mijn mogelijkheden). De olijfgaarden komen van oorsprong uit de familie van zijn vrouw en in de jaren '90 zijn deze gemoderniseerd en in de loop der jaren sterk uitgebreid. Antonio blijkt Professor te zijn aan de Universiteit van Milaan en in de jaren '90 was hij burgemeester van Matelica. Zijn passie voor zijn Azienda del Carmine is groot. Niet alleen wordt er olijfolie gemaakt, maar ook graan, fruit en groenten. Ik vertel Antonio alles wat ik tot nu toe had geleerd en onderzocht over olijfolie en ik weet niet hoevaak hij gezegd heeft 'you are a smart man', 'you are very passionate'. Op de een of andere manier ontstond die avond het fundament voor wat nu Olicious is. Het respect dat ik kreeg van Antonio, zijn opmerkingen over hoeveel ik wist over olijfolie en mijn zichtbare passie hielden me nog wel een paar uur wakker. Maar wellicht was het ook mijn overvolle buik...
Na het ontbijt spraken we elkaar nog een dik uur en kreeg ik alle informatie die ik nodig had. Ook hier weer een doos met samples waarvan ik me serieus afvroeg hoe ik dit in Nederland zou gaan krijgen. Na het afscheid reisde ik door naar Nadja die samen met haar zus en moeder een oliemolen heeft in San Paolo di Jesi. Ik ken haar heel goed van de vele bezoeken die we brachten aan hun bedrijf met gasten van de B&B. Onderweg belde Nadja en ze wilde ons gesprek annuleren. Ze waren als de dood voor Covid en twijfelden enorm. Weer zo'n moment waarbij ik steeds meer de impact van het virus begon te begrijpen. We ratelden aan één stuk door en uiteindelijk besloot Nadja dat we elkaar toch konden ontmoeten. De halve middag praatten we in de zon over olijfolie, mijn plannen, onze passie en er ging weer een doos samples mee in de auto. Ik hield er een supergoed gevoel aan over en mijn hoofd bruiste van de ideeën. Ik vind het nog steeds spijtig dat het niet tot een samenwerking gekomen is daarna. Want voor mij is zij de verpersoonlijking van de passie voor olijfolie, een groot inspirator en bovenal een hartelijk, oprecht mens.
Kan ik nog naar huis?
Eenmaal in mijn eentje sloeg de spanning toe. Meer en meer Corona in Italië en Transavia had inmiddels alle vluchten naar Nederland geannuleerd. Mijn KLM vlucht van zaterdagmiddag stond wel nog op het schema. Maar zowel de ochtend- als de avondvlucht van KLM waren inmiddels geschrapt. Voor het eerst in mijn leven voelde ik me niet senang in Italië. Ik dacht er steeds meer aan dat ik beter kon maken dat ik thuiskwam.
Aperitivo bij Wally
Er was nog maar één remedie: Een aperitivo.
De gebruikelijke drukte bij bar Wally had plaatsgemaakt voor social distance. Slechts enkele mensen in de bar, maar de toonbank stond wel vol met hapjes voor bij mijn Campari-spritz. De halve Italiaan in mij genietend, de manager in mij bezig met het vraagstuk thuiskomen, de schade aan de auto en de dozen met samples. Hoe in hemelsnaam zou ik ze heelhuids thuis krijgen?
Die avond had ik een plekje gereserveerd bij mijn andere vriend Lorenzo. Ook hij heeft een restaurant in de buurt van Cingoli, il Boccale d'Oro. Lorenzo is nogal 'excentriek'. Gek zouden anderen zeggen. Met zijn kale kop, getatoeëerde wenkbrauwen en Italiaanse flair. Altijd uitbundig, net als de muziek in zijn restaurant. Altijd goed ook, die muziek en soms gaat het volume op 100%. Hij draagt altijd een flamboyant strikje en zijn verzameling is eindeloos.
'Máááárk-ehhh!!!' Benvenuto al centro di Covid-19 is de begroeting. 'La pizza Spinacciona non c'e l'ho!' is ook alvast de vrijwaring dat de pizza met verse spinazie er niet is. Die staat daar al 6 jaar op de kaart, en al 6 jaar heeft hij hem niet. En dus bestel ik hem iedere keer weer opnieuw. Dan kan hij 'vaffanculo' of 'sei un cazzo' zeggen en dan kan ik weer lachen. Soms heeft hij hem wel, en dan krijg ik hem zonder dat ik erom vraag.
Binnen no-time stond er wat lekkers op de bar en zat er een bubbel in het glas. En zo praatten we wat in half engels, half Italiaans over 'Covid diciannove' en de visie van Lorenzo op hoe de politiek ermee omging. Ik vertelde over mijn plannen en Lorenzo wilde me natuurlijk weer overhalen de B&B te gaan runnen.
Een prima laatste avond in Italië, aangevuld met goede wijn en lekker eten. Zoals gebruikelijk hoefde ik niets te bestellen. Dat deed Lorenzo zelf wel voor me. De muziek ging hard, dan weer zacht. Soms kwam er een aankondiging via de microfoon die boven de bar hangt. En ik was er natuurlijk weer getuige van hoe de meeste dames wat speciale aandacht kregen.
Lorenzo
Tijdens het afrekenen ontdekte ik dat ik de sleutel van mijn kamer bij Antonio nog in mijn zak had. Ook dat nog! De dag erna via Antonio naar Bologna zou me zeker 1,5 uur extra gaan kosten. Uiteindelijk was de oplossing dat Lorenzo hem op de post zou doen de dag erna. In de praktijk ging het anders: Ongeveer 3 maanden na dato is Antonio bij Lorenzo komen eten en heeft hij zijn sleutel terug gekregen.
Naar huis
Gedurende de avond bij Lorenzo vond ik een oplossing voor het thuisbrengen van mijn samples. Door mijn Flying Blue status bij KLM kon ik een koffer inchecken. Dus de handbagagetrolley die ik bij me had werd de olie-, jam-, olijven- en crescia koffer. Mijn kleren gingen in een net iets te kleine rugzak. En dus kon ik de dag erna met een gerust hart naar de luchthaven van Bologna.
Italië kleurde steeds meer rood en oranje, een ongeveer 1,5 uur regen onderweg wiste mijn zorgvuldig aangebrachte schade dekmantel van stof en modder als een wasstraat van de voorbumper. Op de luchthaven duurde het zoals altijd 25 minuten voor er iemand mijn auto kwam controleren. Vanwege de schade was ik erop gebrand een handtekening te krijgen. Ik heb me strategisch met mijn koffer voor de schade opgesteld en de Italiaan liep er omheen en bekrachtigde het einde van mijn schadevrije huurovereenkomst met een handtekening. De koffer werd ingecheckt en ik hoopte vurig dat de glazen olijfolieflessen heel zouden blijven. Op de luchthaven was het leeg, zelden zo weinig reizigers gezien. Ik hield meer dan 1,5 meter afstand van alles en iedereen en was alert op iedere vorm van Corona gerelateerde symptomen. In het vliegtuig zaten 20 mensen. Dat was alles wat er was overgebleven aan passagiers van de oorspronkelijke 3 vluchten die dag. De stewardess vertelde me in een gesprek hoe onwerkelijk het allemaal was om met vrijwel lege vliegtuigen te vliegen en ze bood me later nog handgel aan om mijn handen te ontsmetten. De touchdown op Schiphol voelde als een verlichting en ik was blij om thuis te zijn. Alle samples hadden het overleefd en ik zou 's avonds een feestje hebben waar wel 20-30 mensen zouden zijn. Later in de middag ging Italië in lockdown. Alles moest dicht vanaf 18:00. Ook Lorenzo's restaurant. Hij gaf mij de schuld. Alle paranoia die zich in de afgelopen dagen had opgebouwd leefde op toen ik het 's avonds koud kreeg en 3x moest niezen. In paniek dacht ik dat ik Corona had. Ik belde het feestje af en Anne heeft me hard uitgelachen.
De dag erna wist ik het zeker: ik zou een bedrijfje gaan beginnen in olijfolie. De lessen van Nadja, de passie en het vertrouwen van Antonio, mijn drive om 'iets met Italië te doen', het kwam hierin samen. Het heeft me nooit meer losgelaten.